XHUBLETA E KUQE DHE E ZEZE GORANE.
veshjet popullore te zones se Gores (ne Shqiperi) , veshjet femerore ,spikat dhe xhubleta(xhybja).
Ajo eshte 2 llojesh:
1. E kuqe
2 .E zeze.
Te kuqen e veshin nuset dhe grate e reja,kurse te zezen e veshin vajzat dhe grate e kaluar ne moshe.
Sot xhubleten e kuqe(te zbukuruar) e veshin dhe vajzat.
Xhubleta e kuqe del ne 3 variante sipas fshatrave. Ajo dallohet nga punimi i gajtanit mbi shajak.
Pergjithesisht xhubleta thurret nga gajtane ne forme vijash te drejta e te valezuara dhe formon rrathe ne fund shpine ne dy qoshet. Rrathet ndahen nga nje trekendesh ne mes. Rrathet fundore quhen xhepa kurse trekendeshi ne mes quhet hajmali.Ne anet e poshtekraheve gjenden dhe aty 2 rrathe prej te cilave dalin nga tre rrathe me te vegjel qe quhen kuke.Hajmalite dhe kuket mbushen me cohe te kuqe dhe pastaj zbukurohen me aspra te ngjyrave te ndryshme rreth e qark.
Ne xhubleten e variantit te Shishtavecit,kuket mbushen me cohe jeshile gjysmehena ose zemra.,kurse ne variantin e Orgjostit ne vend te rratheve te vegjel thuren me gajtan 2 gjysmehena..
Per te bere nje xhublete te kuqe duhen gati 1 m katror shajak te zi(2 arshina), 100 arshina gajtan(gati 8 metra gajtan),4 rokela penj te zinj,30 cm katror cohe e kuqe apo jeshile.
Gajtani pergatitet me fije leshi te ngjyrosur ne te kuqe ose me penj lesh deveje i kuq.
2. Xhubleta e zeze
Per pergatitjen e xhubletes se zeze gajtani eshte i zi,qepet ne forme zigzage ,aneve . Nuk ka rrathe po vetem trekendesha (hajmali )qe qendisen me aspra apo dhe me monedha te ndryshme.Tek sqetullat ka katerkendesha te parregullt brenda te cilave ka hajmali te vogla,trekendesha.Ne gjithe zonen tone tek xhubleta e zeze nuk ka dallime ne punime.
( Akademiku yne i ndjere Nazif Dokle i ka trajtuar gjeresisht keto tema ne librin “Torbeshet e Kukesit” ne faqen 133,134,135)
Keto jane vlera unikale te Goraneve qe nuk i gjen askund tjeter dhe jane pasuri kulturore kolosale te popullit tone.

Goranski

SHARENO I CËRNO GORANSKO XHUBE

Vo nashinsko narodno oblekllo(ruho)vo Gora(Albanija), vo zhensko ruho , je prikazhano i XHUBE.
Xhube je 2 urneka:
1. Shareno xhube
2.Cerno Xhube.
Shareno xhube go obliqaje mllaneste.i zhene mllade ,a cerno, dejke i zhene poprojdene na godine.Shareno xhube deneska go obliqaje i dejke.Shareno xhube ke nas iliza na tri varijanti sporaj sella.Ima razlika samo na sharene so gajtan po nad kllashne.Sharemo xhube se optoçuje so gajtan na sve strane zanadollu gotovo na tri pravaci(vize) 2 prave a stredna so krivenke.Zdolla.praj 2 kolla sho se dvojet megju nih od tristranik . Kolla zdovnete se vikajet xheboj a tristranik se vika hajmalija.Po podmishke ima i tuje 2 kolla od ke ilizaje 3 druge kollqiqa mallove ka cveqe i oni se vikaje “kuke”.Hajmalije i kuke se sipet so çoha svetnai posle se shari so aspre od svekakva boja.Na xhube od Shishtejeçki variant qe ,kuke se sipet so çoha zelena i mesto kolla se prajet sercina eli polameseqine dve. A na variant Orgoshki imaje mesto kollqiqa dve pollameseqine. Ka shto sakaje mllaneste.Da naprajsh jeno xhube shareno trebe:
1 metro kuadrat kllashne
100 arshina gajtan sveten
4 tute konci cerne
30 cm kuadrati çoha svetna.eli zelena
Gajtani se prajet od vovna vapcana cervena.eli od vovna.od deveja i ona cervena.

2. CERNO XHUBE
Za cerno xhube,gajtan je so boja cerna.od vovna el od deveja.se optoçuje naokollo kllashne cerne pravo eli so krivine.Nema. kolla samo tristranke(hajmalije)sho se sharet so aspre svekakva boja eli pare zhelezne.Ke podmishke imaje çetiristranke nepravevo netra.so hajmalije pomallove. Vo sve nasha nahija nema razlika na rabotane xhube cerno.(Nashi Akademik rahmetlija Nazif.DOKLE,,po shiroko ga trajtiraf.ovaja tema vo kniga”Torbeshet e Kukesit”, na lisje 133,134,135)
Ovja se nashe unikalne imanice od Gorani sho nigde ne se nahogjaje drukede.One se kulturna kolosalna imanica od nash narod .

(N.Mehmeti Sello Borje)